'Τα Σταφύλια της Oργής' του John Steinbeck
Don't Judge A Book By The Cover
Γράφει η Δέσποινα Καραμουζά.
Καθόλου τυχαία η επιλογή του συγκεκριμένου βιβλίου, αφού διανύουμε ένα θλιβερό Σεπτέμβρη στην Ελλάδα όπου και η οργή ξεχειλίζει και τα σταφύλια είναι άφθονα. Στην πραγματικότητα δε μας χωρίζουν και πολλά απ’ το συγκλονιστικό μυθιστόρημα του John Steinbeck (1902-1968) «Tα Σταφύλια της Οργής», το οποίο, τοποθετημένο τη δεκαετία του ’30, εποχή της Μεγάλης Ύφεσης, περιγράφει με αδυσώπητο ρεαλισμό τη σκληρή μοίρα της οικογένειας Joad. Διωγμένοι απ’ τον τόπο τους λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας που είχε ως αποτέλεσμα το πρωτοφανές φαινόμενο dust bowl – το έδαφος να παρασύρεται από τον άνεμο κι εκατομμύρια στρέμματα να γίνονται κυριολεκτικά σκόνη - παίρνουν το δρόμο της μετανάστευσης μαζί με χιλιάδες «Okies», οικογένειες απ’ την Οκλαχόμα και άλλες γειτονικές πολιτείες, προς την εύφορη Καλιφόρνια ακολουθώντας την περίφημη και πολυτραγουδισμένη Route 66. Όταν μετά από ανείπωτα δεινά και κακουχίες φτάνουν στη «Γη της Επαγγελίας», η Καλιφόρνια τους απογοητεύει και τα σταφύλια της αποδεικνύονται μάλλον «ξινά».
Το μυθιστόρημα του Steinbeck πρωτοεκδόθηκε το 1939 και ο Αμερικανός συγγραφέας κέρδισε και το National Book Award και το Pulitzer, ενώ ειδική μνεία έγινε στο συγκεκριμένο βιβλίο όταν του απονεμήθηκε το Nobel Λογοτεχνίας το 1962. Παρ’ όλες τις αντιδράσεις που προκάλεσε η επιλογή του Steinbeck απ’ τη σουηδική επιτροπή, το βιβλίο διδάσκεται στα σχολεία και πανεπιστήμια της Αμερικής για τις ιστορικές αναφορές του σε μια από τις πιο δύσκολες περιόδους της Αμερικανικής ιστορίας. Γυρίστηκε επίσης ταινία από τον John Ford με πρωταγωνιστή το Henry Fonda και βρίσκεται στο νούμερο 7 του καταλόγου της «Le Monde» με τα 100 βιβλία του αιώνα. Ευτυχώς κυκλοφορεί ευρέως και στη Ελλάδα… με κυρίαρχη την εξαιρετική μετάφραση του Κοσμά Πολίτη.
Ο Steinbeck είναι ταυτόχρονα απλός και βαθύς, λεπτομερής και αφαιρετικός, ευκολοδιάβαστος και συγκλονιστικός και παρά τη σπάνια αισθητική του, την εκλεκτική χρήση της γλώσσας και την τολμηρή και γλαφυρή αφήγησή του καταφέρνει να είναι τόσο λαϊκός ώστε ν’ απευθύνεται σ’ ένα ευρύτατο, παγκόσμιο και διαχρονικό κοινό… γιατί παντού στον κόσμο οι φτωχοί έχουν την ίδια μοίρα και τα «Σταφύλια της Οργής» - στην ουσία βιβλίο πολιτικό - δείχνει το άσχημο πρόσωπο του καπιταλισμού, το ξεκλήρισμα των μικρών ιδιοκτητών γης από τις τράπεζες και την απάνθρωπη εκμετάλλευση των εργατών απ’ τους μεγάλους γαιοκτήμονες.
Δε χρειάζεται να είναι κανείς μάντης για να προβλέψει ότι αυτό το μυθιστόρημα θα είναι για πάντα επίκαιρο, χρειάζεται όμως να το διαβάσει κανείς, για ν’ αφυπνιστεί και να βγει απ’ το λήθαργο, να συγκινηθεί απ’ την αδικία και να συγκλονιστεί απ’ τη διαπίστωση ότι… «δεν μπορείς να φοβίσεις με κανέναν τρόπο κάποιον του οποίου τα παιδιά πεινάνε. Έχει ήδη γνωρίσει το μεγαλύτερο φόβο».
*Βρείτε μια μεγάλη ποικιλία από μεταχειρισμένα βιβλία του Τζον Στάϊνμπεκ στην Παλαιοβιβλιοθήκη της Θεσσαλονίκης! Το μεγαλύτερο και πιο οργανωμένο παλαιοβιβλιοπωλείο της Ελλάδας τώρα και στο διαδίκτυο!